Zapalenie ścięgna Achillesa - jedna z najbardziej powszechnych kontuzji

Ścięgno Achillesa jest największe w naszym ciele, co wcale nie chroni go przed uszkodzeniem. Wrażliwe jak pięta mitycznego bohatera, ulega kontuzji na przykład wtedy, gdy gwałtownie zerwiemy się do biegu.

Łydka człowieka jest zbudowana z dwóch mięśni, brzuchatego i płaszczkowatego, które tworzą z tyłu łydki ścięgno Achillesa. Ścięgno łączy się ze stopą w okolicach guza piętowego. Ta misterna konstrukcja pozwala nam stawać na palcach, zginać stopy, unosić je i opuszczać podczas stawiania każdego kroku.

Uszkodzenie ścięgna Achillesa wymaga rehabilitacji

Ścięgno Achillesa najczęściej uszkadzają sobie mężczyźni około czterdziestki. Bardzo wielu panów w tym wieku chce poprawić kondycję i rozpoczyna intensywne ćwiczenia fizyczne. Ćwiczenia wykonywane bez odpowiedniej rozgrzewki często prowokują uszkodzenia ścięgna. Co gorsza wraz z upływającym czasem pogarsza się ukrwienie tzw. struktury mięśniowo-ścięgnistej. Jest ona słabsza i łatwo się niszczy. Jeżeli ścięgno Achillesa ulegnie tylko nadwerężeniu lub częściowemu zerwaniu, wystarczy unieruchomienie nogi na trzy tygodnie. Po zdjęciu gipsu konieczna jest dość długa, bo trwająca aż sześć tygodni rehabilitacja. Jeżeli ścięgno zostanie całkowicie zerwane, nie obejdzie się bez operacji.

Uszkodzenie ścięgna Achillesa powoduje ból

Długotrwałe powtarzanie jednego ruchu lub nadmierny wysiłek podczas spaceru po nierównej powierzchni może także spowodować uszkodzenie ścięgna. Jeżeli dojdzie do naderwania ścięgna, łydka spuchnie i zaczerwieni się. Może pojawić się siniak, co świadczy o wylewie krwi do tkanek. Drobne uszkodzenia mogą się zmienić w przewlekły stan zapalny.

kaletki

Wszystkim urazom tego ścięgna towarzyszy ból. Początkowo  pojawia się tylko przy niektórych ruchach stopą. Z czasem jednak zmienia się w stały, ostry ból. Przy stanie zapalnym ścięgna Achillesa niekiedy słychać nawet trzeszczenie lub chrobotanie przy każdym ruchu nogą. Te dźwięki powoduje płyn gromadzący się w pochewce otaczającej mięsień brzuchaty i ścięgno. Jeżeli w porę nie zastosuje się leczenie, powstaną zrosty wewnątrz pochewki ścięgna. Taką nogę trzeba na trzy tygodnie włożyć w gips lub specjalny stabilizator albo zastosować fizykoterapię: laser, ultradźwięki lub krioterapię.

Ścięgno Achillesa może być niesprawne, jeśli dojdzie do zapalenia kaletek. W każdej stopie mamy dwie kaletki. Jedna, płytka, znajduje się tuż pod skórą, w miejscu, gdzie kończy się klasyczny półbut. Źle dopasowany, z twardą piętą, będzie ją uciskał. Nawet po jednym dniu chodzenia w takich butach pięta spuchnie, a ból utrudni normalne stawianie stopy. Druga kaletka, głęboka, leży poniżej ścięgna Achillesa i rzadziej ulega zapaleniu. Gdy do niego dojdzie, ból i ograniczenia ruchu są takie, jak przy zapaleniu kaletki płytkiej.

Leczenie ścięgna Achillesa przez operację

Całkowite zerwanie ścięgna Achillesa wymaga operacji. Współczesna ortopedia stosuje wiele metod tzw. zespolenia ścięgna, czyli połączenia jego końców. Najczęściej wykonuje się je u ludzi młodych i sportowców. U osób w podeszłym wielu, w obawie przed złym gojeniem się rany, często robi się tzw. przezskórne łączenie ścięgna. Powodzenie takiego zabiegu zawsze zależy od doświadczenia chirurga, ponieważ przez skórę musi on palcami wyczuć końce ścięgna, a potem je zeszyć. Łączenie zerwanego ścięgna wykonuje się zawsze w znieczuleniu ogólnym. Po operacji noga musi być przez sześć tygodni unieruchomiona. Następnym etapem leczenia jest sześciotygodniowa rehabilitacja, która zawsze jest dostosowana do fizycznej wydolności chorego. Dobór ćwiczeń zależy również od tego, czy pracuje on na stojąco, zawodowo uprawia sport lub w inny sposób nadmiernie obciąża ścięgna i mięśnie.

» Raz uszkodzone ścięgno Achillesa jest bardziej podatne na zerwanie. Można powiedzieć, że wszelkie urazy, jakim ulega, sumują się. Dlatego ci, którzy mieli już z nim kłopoty, powinni zachować szczególną ostrożność.

» Niewielkie uszkodzenie ścięgna Achillesa lub kaletek złagodzisz, smarując tył łydki lub piętę tzw. maścią dla sportowców. Kupisz ją w aptece bez recepty. Ma działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Wystarczy chore miejsca smarować trzy razy dziennie, oszczędzać nogę, aby po kilku dniach odzyskać dawną sprawność. 

» Ulgę przynoszą również zimne okłady z altacetu. Na opatrunek nie wolno kłaść ceraty, ponieważ powstanie ciepły, rozgrzewający kompres, który w tym przypadku jest niekorzystny.

• Kupuj buty, które nie ugniatają pięty. Najlepiej, żeby nie były na całkowicie płaskim obcasie, bo wtedy stopa układa się prostopadle do łydki i naciąga ścięgno. Najlepszy jest obcas dwucentymetrowy, nie wolno przekraczać 4–5 cm. Niebezpieczeństwo uszkodzenia ścięgna dotyczy zwłaszcza osób, które na co dzień noszą wyższy obcas, a płaskie buty zakładają okazjonalnie, na piesze wycieczki.
• Nowe buty musisz rozchodzić. Żeby nie uciskały ścięgna, pod piętę podłuż korek – pamiętaj, że nie powinien być wyższy niż jeden centymetr.
• Dostosuj wysiłek do wieku i własnych możliwości. Nie zapominaj o rozgrzewce przed każdym treningiem. Dzięki niej ścięgna stają się bardziej elastyczne. Podczas wyjazdu w góry nie wyrywaj się pierwszego dnia na najtrudniejszą trasę, zacznij lepiej od spokojnych spacerów. 
• Podczas dłuższych wędrówek wspomagaj się odpowiednimi akcesoriami, np. specjalnymi kijkami trekkingowymi – odciążają kolana i stopy.
• Prowadź na co dzień aktywny tryb życia – regularne ćwiczenia sprawiają, że mięśnie i ścięgna rozciągają się, a przez to są też mniej podatne na uszkodzenia.